Antandros antik kenti

Antandros antik kenti, Edremit Körfezi’nin kuzeyinde, Kazdağlarının (İda dağının) güney eteklerinde yer alan, 215 metre yüksekliğindeki Kaletaşı tepesi’nin batı yamaçlarında yer almaktadır, batısında Gargara, doğusunda Adramytteion antik kenti ile komşudur. Troas (biga yarım adası) bölgesinde yer alan bu önemli kentin ilk kuruluş evresi hakkında antik kaynaklar farklı bilgiler vermektedir. Değişik tarihçiler Leleg, Kilikia, Pelasg yada Aiol’ler tarafından kurulduğunu söylemektedirler. Stephanos Byzantios ise Antandros şehrinin, Edonis ve Kimmeris gibi yan adlara sahip olduğunu ve Antandros’un yüz yıl kadar Kimmerler tarafından işgal edildiğini öne sürmektedir.

Arnold Schwarzenegger’in de filmlerinde canlandırdığı ünlü çizgi roman kahramanı Barbar Conan’ın kavmi Kimmerler, M.Ö. 15 ve 14'üncü yüzyıllardan M.Ö. 8'inci Yüzyıl'ın ilk yarısına kadar Volga Irmağı’ndan Karadeniz’in Kuzeyi’ne doğru uzanan geniş alanda yaşayan göçebe ve savaşçı bir halkdır. Kimmer ülkesi, M.Ö. 8'inci Yüzyıl'da İskitler'in eline geçince, Kimmerler güneye inerek Kafkasya üzerinden Anadolu’ya girdiler. Frigyalılara saldırıp başkenti Gordion’u yağmaladılar.Daha sonra batı’ya yönelerek Lidyaya saldırdılar. Önce yenilgiye uğradılarsa da bir süre sonra yeniden Lidya’ya saldırıp, Gediz Vadisi’ndeki başkentleri Sardı aldılar ve yakıp yıktılar. Kimmerler, Antandros’u işgal ederek göçebelikten, yerleşik düzene geçerek burada yüz yıl yaşadılar.

M.Ö.570’li yıllarda Lydya Kralı Alyattes’in oğlu Kroisos, Kimmerlerin egemenliğine son vermiştir. Antandros kenti M.Ö. 508 civarında Pers Kralı Dareios’un komutanlarından Otanes tarafından ele geçirilerek Pers topraklarına katılmıştır. Perslerin, Büyük İskender tarafından Anadolu’dan sürülmesi sonucunda Antandros, M.Ö. 4. yüzyılın ikinci yarısında özgür bir şehir olarak sikke basmıştır. Hellenistik dönemde Pergamon Krallığı toprakları içerisindeki Antandros, daha sonra tüm Anadolu gibi Roma egemenliğine girmiş, Hıristiyanlık döneminde bir Piskoposluk merkezine dönüşmüştür.

Daha sonraki yüz yıllarda kendilerini Arap akınlarına karşı koruyamayıp, Antandros şehrini terk ederek Şahinderesi Kanyonu’ndaki Şahinkale’ye yerleşmişlerdir, dar bir patikadan çıkılan kale ve Şahinkale tepesinin üzerindeki yerleşim yeri bugün bile oldukça korunaklı görünmektedir. Sarp yamaçlardaki kale kalıntıları, su sarnıçları, Şahinkale tepesindeki yerleşim yerleri, antik patika yolun kalıntılarını bugün bile görmek mümkündür.

Antik yazar Strabon, Antandros şehrinin, üst tarafında Aleksandreia adında bir dağın olduğunu, Hera, Athena ve Aphrodite arasındaki, Paris’in seçiciliğini yaptığı dünyanın ilk güzellik yarışmasının burada olduğunu belirtmektedir.

Arkeologlarca “Geleceğin Efes’i” olabileceği söylenen Antandros Antik Kenti'ndeki kazılar, Ege Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Klasik Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gürcan Polat tarafından sürdürülmektedir.


Antandros antik kenti